درمان ارتودنسی معمولا قبلی و پس از جراحی فک ما یحتاج می‌باشد. و این به خاطر آماده‌سازی بایت برای جراحی اصلاحی فک و با صرفه‌سازی بایت بعد از جراحی‌ست.
ارتودنتیست‌ها اکثر وقت ها درمان را با اصلاح حالت دندان‌ها برای (و با توجه به) موقعیت جدید فک‌ها شروع متخصص دندانپزشک می‌کنند. ممکن هست بیمار در این مرحله متوجه خواهد شد که بایت نامرتب‌تر به لحاظ می رسد، چون مقصود از درمان ارتودنسی پیش از جراحی، معکوس کردن جراحت‌هایِ فیزیولوژیکی بایت به هم ریخته هست.
از جمله، برخی بیماران پیش از جراحی در گیر آندربایت موقت می شوند. اما پس از اتمام جراحی، دندان‌ها به خیر و خوبی روی هم قرار میگیرند.
روش سرجری فرست
در نصیب قبلی توضیح دادیم که اول جراحی فک اجرا دهیم یا ارتودنسی را؛ البته برای تعداد کمی از بیماران، شروع جراحی جاری ساختن می شود. این روش، راه و روش سرجری فرست (Surgery-First Approach) نام دارااست.
در این‌موقعیت جراح فارغ از مراقبتهای قبل از سمت تیم دندانپزشکی، جراحی اصلاحی را اجرا می‌دهد و بعد از آن ارتودنتیست درمان را استارت می‌کند. در شرایط دیگر، بیمار پیش از کار از یک درمان ارتودنسی کوتاه‌دوران (در حد چندهفته تا چندماه) استفاده می‌کند؛ و بعد از جراحی هم فاز دوم درمان ارتودنسی شروع میشود.
این راه مزایا و معایب خود را دارااست، و در نهایت به حالت بیمار بستگی دارد. در صورتیکه ارتودنتیست و جراح اعتقادوباور داشته باشند که این طرز قابل اجراست، این گزینه را با بیمار در میان می‌گذارند.
آیا جراحی فک فارغ از ارتودنسی قابلیت و امکان‌پذیر هست؟
برخی بیمارها استرس‌های رایج نسبت به جراحی (روی هم رفته) و هزینه آن را می‌پذیرند، البته مایل‌اند درگیر درمان طولانی‌برهه زمانی با بریس‌ها نشوند. این افراد مخصوصا می‌خواهند بدانند که آیا جراحی فک فارغ از ارتودنسی ممکن می باشد یا خیر، که پاسخ معمولا منفی‌ست.
همان‌طور که گفتیم جراحی فک برای ارتودنسی باید پس از زمانی که ارتودنتیست آغاز به کار می‌کند، انجام شود. یعنی دندان‌ها پیش از جراحی باید (دست کم به طور نسبی) در شرایط صحیح قرار گرفته باشند. حتی در متد سرجری-فرست هم معمولا بعد از ظهر‌ای کوتاه از درمان‌های ارتودنسی را داریم.
در غیر این صورت جراح نمی‌تواند فرایند جراحی را به درستی پیش برنده شود، و موقعیت صحیح فکین را در اتاق عمل پیاده‌سازی کند. تنها در حالتی که که دندان‌ها به درستی روی هم قرار بگیرند، می‌توان درباره احتمال جاری ساختن جراحی فک بدون ارتودنسی صحبت کرد.
چه ناهنجاری‌هایی به جراحی فک احتیاج ندارند؟
جنس‌اکلوژن‌های کلاس ۱ (حالتی که دندان‌های بالایی با دندان‌های پایینی همپوشانی دارند، اما بایت طبیعی می‌باشد) به جراحی فک احتیاج ندارند.
و در‌صورتی‌که بیماران دچار به فرآورده‌اکلوژن کلاس ۱ مشکلی مانند هرج و مرج دندان‌ها، فاصله بین دندانی، اورجت خفیف یا دندان‌های کج داشته باشند، می‌توان آن را با ارتودنسی ثابت یا متحرک درمان کرد که روی تراز دندان تمرکز می‌کند. پس از نقطه نهایی درمان هم، بایتِ اصلاح‌شده به همان شکل باقی می‌ماند.
کالا‌اکلوژن‌های دیگری مانند اوربایت، آندربایت، اپن‌بایت و کراس‌بایت هم معمولا با درمان‌های ارتودنسی به تنهایی اصلاح می گردند.
چه اشخاصی به ارتودنسی و جراحی فک احتیاج دارند؟
عده ای که چنین مشکلاتی دارند، مهمترین کاندیدای درمان ارتوسرجری می باشند:
نقص در جویدن، گاز به دست آوردن خوراک یا بلعیدن
سردرد یا درد مزمن در فک یا بی نقص فک (TMJ)
سایش بیش از حد دندان‌ها
اپن بایت (فاصله در میان دندان‌های بالا و پایین هنگام بستن دهان)
ظاهر نامتعادل صورت از جلو یا پهلو
زخم به صورت یا نقص مادرزادی
چانه عقب‌رفته
فک بیرون‌زده
ناتوانی در روی هم قرار فراهم نمودن لبها بدون فشار دادن
تنفس مزمن از دهان و کم آبی دهان
آپنه خواب (اشتباهات تنفسی در حین خواب، از جمله خر و پف)
درصورتی که این آیه‌ها را در خود شناسایی کرده‌اید، احتمال دارااست که شما نیز به جراحی فک برای ارتودنسی احتیاج داشته باشید.
سن مناسب برای جراحی فک چیست؟
بهترین سن برای اجرا درمان‌های ترکیبی از ۱۸ تا ۴۵ سالگی می‌باشد. در واقع هرزمان که پرورش استخوان‌های فک کل شده باشد (۱۷-۱۸ تا ۲۱-۲۲ سالگی) می‌اقتدار این جراحی را جاری ساختن بخشید.
با این وجود، گاهی ناهنجاری به قدری شدید می‌باشد که جراحیِ زودتر از موعد یا چندمرحله جراحی ضروری میگردد. درین حالت، احتمال دارد که در سنین نوجوانی هم جراحی انجام شود. (مثلا میان ۱۲ تا ۱۶ سالگی).
این موارد بسیار نادر می باشند. البته در صورتی با ناهنجاری‌های بسیار شدید و خاص روبه‌رو باشیم، ممکن می باشد جراح و ارتودنتیست تصمیم بگیرند که از جراحی فک یا ارتودنسی سریع‌تر به کار گیری کنند.
توجه داشته باشید که درمان‌های ارتوسرجری در سنین کودکی ایفا نمی شوند؛ و فعالیت‌هایی مانند جراحی شکاف کام ارتباطی به آن ندارند.
درمان ارتودنسی معمولا قبلی و پس از جراحی فک ما یحتاج می‌باشد. و این به خاطر آماده‌سازی بایت برای جراحی اصلاحی فک و با صرفه‌سازی بایت بعد از جراحی‌ست.
ارتودنتیست‌ها اکثر وقت ها درمان را با اصلاح حالت دندان‌ها برای (و با توجه به) موقعیت جدید فک‌ها شروع متخصص دندانپزشک می‌کنند. ممکن هست بیمار در این مرحله متوجه خواهد شد که بایت نامرتب‌تر به لحاظ می رسد، چون مقصود از درمان ارتودنسی پیش از جراحی، معکوس کردن جراحت‌هایِ فیزیولوژیکی بایت به هم ریخته هست.
از جمله، برخی بیماران پیش از جراحی در گیر آندربایت موقت می شوند. اما پس از اتمام جراحی، دندان‌ها به خیر و خوبی روی هم قرار میگیرند.
روش سرجری فرست
در نصیب قبلی توضیح دادیم که اول جراحی فک اجرا دهیم یا ارتودنسی را؛ البته برای تعداد کمی از بیماران، شروع جراحی جاری ساختن می شود. این روش، راه و روش سرجری فرست (Surgery-First Approach) نام دارااست.
در این‌موقعیت جراح فارغ از مراقبتهای قبل از سمت تیم دندانپزشکی، جراحی اصلاحی را اجرا می‌دهد و بعد از آن ارتودنتیست درمان را استارت می‌کند. در شرایط دیگر، بیمار پیش از کار از یک درمان ارتودنسی کوتاه‌دوران (در حد چندهفته تا چندماه) استفاده می‌کند؛ و بعد از جراحی هم فاز دوم درمان ارتودنسی شروع میشود.
این راه مزایا و معایب خود را دارااست، و در نهایت به حالت بیمار بستگی دارد. در صورتیکه ارتودنتیست و جراح اعتقادوباور داشته باشند که این طرز قابل اجراست، این گزینه را با بیمار در میان می‌گذارند.
آیا جراحی فک فارغ از ارتودنسی قابلیت و امکان‌پذیر هست؟
برخی بیمارها استرس‌های رایج نسبت به جراحی (روی هم رفته) و هزینه آن را می‌پذیرند، البته مایل‌اند درگیر درمان طولانی‌برهه زمانی با بریس‌ها نشوند. این افراد مخصوصا می‌خواهند بدانند که آیا جراحی فک فارغ از ارتودنسی ممکن می باشد یا خیر، که پاسخ معمولا منفی‌ست.
همان‌طور که گفتیم جراحی فک برای ارتودنسی باید پس از زمانی که ارتودنتیست آغاز به کار می‌کند، انجام شود. یعنی دندان‌ها پیش از جراحی باید (دست کم به طور نسبی) در شرایط صحیح قرار گرفته باشند. حتی در متد سرجری-فرست هم معمولا بعد از ظهر‌ای کوتاه از درمان‌های ارتودنسی را داریم.
در غیر این صورت جراح نمی‌تواند فرایند جراحی را به درستی پیش برنده شود، و موقعیت صحیح فکین را در اتاق عمل پیاده‌سازی کند. تنها در حالتی که که دندان‌ها به درستی روی هم قرار بگیرند، می‌توان درباره احتمال جاری ساختن جراحی فک بدون ارتودنسی صحبت کرد.
چه ناهنجاری‌هایی به جراحی فک احتیاج ندارند؟
جنس‌اکلوژن‌های کلاس ۱ (حالتی که دندان‌های بالایی با دندان‌های پایینی همپوشانی دارند، اما بایت طبیعی می‌باشد) به جراحی فک احتیاج ندارند.
و در‌صورتی‌که بیماران دچار به فرآورده‌اکلوژن کلاس ۱ مشکلی مانند هرج و مرج دندان‌ها، فاصله بین دندانی، اورجت خفیف یا دندان‌های کج داشته باشند، می‌توان آن را با ارتودنسی ثابت یا متحرک درمان کرد که روی تراز دندان تمرکز می‌کند. پس از نقطه نهایی درمان هم، بایتِ اصلاح‌شده به همان شکل باقی می‌ماند.
کالا‌اکلوژن‌های دیگری مانند اوربایت، آندربایت، اپن‌بایت و کراس‌بایت هم معمولا با درمان‌های ارتودنسی به تنهایی اصلاح می گردند.
چه اشخاصی به ارتودنسی و جراحی فک احتیاج دارند؟
عده ای که چنین مشکلاتی دارند، مهمترین کاندیدای درمان ارتوسرجری می باشند:
نقص در جویدن، گاز به دست آوردن خوراک یا بلعیدن
سردرد یا درد مزمن در فک یا بی نقص فک (TMJ)
سایش بیش از حد دندان‌ها
اپن بایت (فاصله در میان دندان‌های بالا و پایین هنگام بستن دهان)
ظاهر نامتعادل صورت از جلو یا پهلو
زخم به صورت یا نقص مادرزادی
چانه عقب‌رفته
فک بیرون‌زده
ناتوانی در روی هم قرار فراهم نمودن لبها بدون فشار دادن
تنفس مزمن از دهان و کم آبی دهان
آپنه خواب (اشتباهات تنفسی در حین خواب، از جمله خر و پف)
درصورتی که این آیه‌ها را در خود شناسایی کرده‌اید، احتمال دارااست که شما نیز به جراحی فک برای ارتودنسی احتیاج داشته باشید.
سن مناسب برای جراحی فک چیست؟
بهترین سن برای اجرا درمان‌های ترکیبی از ۱۸ تا ۴۵ سالگی می‌باشد. در واقع هرزمان که پرورش استخوان‌های فک کل شده باشد (۱۷-۱۸ تا ۲۱-۲۲ سالگی) می‌اقتدار این جراحی را جاری ساختن بخشید.
با این وجود، گاهی ناهنجاری به قدری شدید می‌باشد که جراحیِ زودتر از موعد یا چندمرحله جراحی ضروری میگردد. درین حالت، احتمال دارد که در سنین نوجوانی هم جراحی انجام شود. (مثلا میان ۱۲ تا ۱۶ سالگی).
این موارد بسیار نادر می باشند. البته در صورتی با ناهنجاری‌های بسیار شدید و خاص روبه‌رو باشیم، ممکن می باشد جراح و ارتودنتیست تصمیم بگیرند که از جراحی فک یا ارتودنسی سریع‌تر به کار گیری کنند.
توجه داشته باشید که درمان‌های ارتوسرجری در سنین کودکی ایفا نمی شوند؛ و فعالیت‌هایی مانند جراحی شکاف کام ارتباطی به آن ندارند.
مزایای ارتودنسی دندان نیش پایین و بالا چیست؟